Een blog in samenwerking met Sibrenne Wagenaar en Josien Kapma.

Peer-to-peer learning, collegiaal leren of leren van elkaar: er zijn meerdere termen voor intervisie. Het gemeenschappelijk element is groepsgewijs reflecteren op situaties uit je praktijk. Kan intervisie ook online? En hoe werkt dat dan?

Dit vroeg ik me af, evenals diverse andere leden van de LOSmakers-groep op LinkedIn waarin wordt gediscussieerd en uitgewisseld over leren en opleiden met sociale media . Een snelle quickscan van literatuur laat zien dat er nog weinig publicaties uit onderzoeken zijn over dit onderwerp en dat er wel interesse in ervaringen (zie ook dit blog van de LOSmakers), daarom besloten wij om online intervisie te gaan ondervinden. Met z’n zessen hebben we ons in het afgelopen jaar onderworpen aan een groepsproces voor online intervisie. Wat zijn de geleerde lessen?

Proces

We zijn alle zes zzp-er in het domein van leren en trainen, maar we maken elkaar niet mee in het dagelijks werk. We kenden elkaar van tevoren niet of slechts van veraf.

We kwamen zes keer online bijeen, we gebruikten daarvoor Adobe Connect. Het initiatief en leiderschap lag in het begin bij een van ons, later rouleerden we taken in de organisatie. Het is, net als bij veel andere online meetings, prettig als de inhoudelijke en technische rollen worden verdeeld over meer dan één persoon.

Tool

We gebruikten in het begin de tool InteractionViewer (iV). Met deze tool kun je individueel en online in een besloten groep je casus voor intervisie voorbereiden, delen en verdiepen; de mede-intervisanten kunnen vooraf je voorbereide casus alvast inzien. Het gebruik van de tool hielp om vooraf alvast zelf op een casus te reflecteren, in elementen te ontrafelen en te beschouwen. Tegelijkertijd leidde het (starre) gebruik van de tool ook de aandacht af van het eigenlijke leren. Het gevaar bestaat dat je bezig bent met een aantal taken af te werken, of omgekeerd, dat je probeert te begrijpen wat de tool wil bewerkstelligen.

De aandacht bij online intervisie moet uitgaan naar het leerproces en minder naar de tool; zoals uiteraard bij ieder leerproces.

Organisatie

Wat hebben we ervaren in de organisatie?

  • Zowel ‘intervisie’ als ‘online afspraken’ hebben niet de hoogste prioriteit in de werkpraktijk van veel mensen, en ook bij onze groep bleek het lastig om de energie over de maanden heen vast te houden. We hadden als tijdstip voor onze bijeenkomst gekozen voor 20.00 uur ‘s avonds. De keuze voor de avond voor iets wat toch lijkt op werk, helpt niet; anderzijds is het overdag ook lastig om de nodige rust te vinden.
  • Hoe groter de groep wordt, hoe belangrijker de rol van facilitator wordt. Zeker omdat er meer sporen tegelijk zijn: 1) iemand die spreekt (niet door elkaar heen praten is online lastiger), 2) visuele weergave in het midden zoals een whiteboard of stelling en 3) een chat die gelijktijdig loopt. Focus en structuur aanbrengen is dan extra belangrijk.

Inhoud

Wat zijn leerpunten t.a.v. de inhoud?

  • Een online intervisiegroep dient voor de inhoud, net als bij een offline intervisiegroep, een samenstelling te hebben die bijdraagt aan de inhoudelijke uitdieping van het thema. Op het vlak van het inhoudelijke thema is verbinding nodig, zodat je iets kunt leren van een intervisiesessie met een ander wat voor jou waardevol is. In ons geval was er sprake van verbinding op het vlak van ‘leren van en over online intervisie’, maar ook op ander vlak was er verbinding: zzp’schap en werk gericht op trainen en opleiden. Verbinding op meerdere vlakken draagt merkbaar bij aan zowel het proces (snelheid van vertrouwen opbouwen, effectieve tijdsbenutting) als de inhoud (op één lijn zitten, zelfde referentiekader, goed de diepte in kunnen).
  • Bij online intervisie kunnen dezelfde typen vraagstelling worden ingezet als bij offline intervisie: vragen waar je niet direct een antwoord op nodig hebt, maar die wel belangrijk voor je zijn, waar je van wilt leren en waar reflectie echt nodig is om tot inzicht te komen.

Verschil tussen online en f2f

Er is al veel gesproken over overeenkomsten tussen online en offline (face-to-face, f2f) intervisie. Wat zijn de door ons ervaren verschillen?

  • Online intervisie kan (in ons geval dus ook) ook plaatsvinden met mensen die je niet kent en die je nog nooit hebt gezien, door de digitale plaatsonafhankelijkheid van deelname. Dit kan een andere dimensie geven.
  • Offline intervisie vindt veelal plaats in een vergaderruimte, online intervisie kan overal worden opgestart. Extra bijzonder is de persoonlijke achtergrond van de intervisant die je als mede-intervisant meekrijgt via de camera.
  • Online heb je functionaliteiten die je offline niet hebt: denk aan de chat

Samenvattend: offline ontmoeten vs. online ontmoeten hebben elk hun eigen merites, eigen dynamiek, eigen dingen die prettig werken en minder prettig. De chat maakt het gesprek gelaagder, het scherm zorgt voor een schijnzekerheid die soms veilig voelt en dan weer schijn blijkt te zijn. Online is er minder of geen bodylanguage, je kunt elkaar niet aanraken; maar anderzijds die stem in je koptelefoon, die webcam in iemands persoonlijke werkkamer, zonder dat je elkaar echt hoeft aan te kijken: beide modi hebben hun eigen intimiteit.

We denken dat een beetje ‘play’, zoals snorren en hoeden bij elkaar tekenen, zoals kan in Google Hangouts, iets wezenlijks toe kan voegen aan je groepsproces.

Methodieken

Je zou verschillende intervisiemethodieken kunnen doordenken op toepassing in een online omgeving met beeld, geluid, chat, whiteboard. Wij hebben het volgende uitgeprobeerd:

  • CREA-model: dit model van Marijke Lingsma hebben we aangepast voor online toepassing, zodat deze korter was dan normaal. De voorbereiding was kort, de uitvoering verliep prima. Onze ervaring is dat deze methode online kan zorgen voor extra verdieping, juist door afstand en even kunnen nadenken. De ‘roddelfase’ verliep onverwacht goed. Vertrouwdheid met de groep ontstond onverwacht snel doordat je elkaar wel ziet en er sprake was van gelijksoortige achtergrond (zzp in opleiding/training).
  • Oplossingsgerichte intervisie: voordeel is dat dit een vrij korte/snelle methode is voor intervisie. Online concentreren via een scherm is heftiger hebben we gemerkt, dus een korte maar krachtige methode heeft dan grote voordelen.
  • iV: er zijn voors en tegens, op dit moment vinden we het nog niet voldoende gebruiksvriendelijk. Techniek leidt nog teveel af van eigen reflectieproces. Wel helpt eigen voorbereiding om met intervisiegroep goede start te hebben.

Techniek

De techniek werkte meestal best aardig, maar toch is dit wel een heel belangrijk aspect. Als de techniek niet meewerkt, valt je hele intervisie in het water. We hadden een keer vertraging op de lijn waardoor je elkaar ongewild in de rede viel. Heel vervelend! Het gebruik van oortjes door iedereen helpt altijd; opnieuw inbellen allemaal kan soms ook helpen.

Blik op de toekomst

Eigenlijk zien we nog steeds een grote kans voor online intervisie. Een aantal kritische factoren daarbij:

  • Zorg dat er sprake is van een gedeelde context, bijvoorbeeld branchegenoten of mensen die samen een leertraject of cursus doormaken.
  • Intervisie kan ook werken als onderdeel van een groepsproces: elkaar leren kennen, samen reflecteren op het geleerde of iets relateren aan je eigen praktijk. Of juist het contact langer vasthouden.
  • Zorg voor een betrouwbaar online platform passend bij het aantal deelnemers (wel fijn als iedereen elkaar kan zien bijvoorbeeld online) en laat iedereen oordopjes/koptelefoon gebruiken.
  • Ik heb in ieder geval zin om online intervisietechnieken toe te gaan passen in leergroepjes die ik onder mijn hoede heb of krijg.

 

Heb je vragen of (kritische) opmerkingen over online intervisie? Ik hoor het graag via een reactie of per mail a.vanderhulst@affecto.nl

Online intervisie ontrafeld

2 gedachten over “Online intervisie ontrafeld

  • 31 mei 2018 om 18:51
    Permalink

    Leuk om te lezen! Eigenlijk is het advies om
    Niet een specifiek voor intervisie ontwikkelde tool te gebruiken maar algemene tools omdat je dan meer vrijheid hebt en focus makkelijker op inhoud blijft?

    • 7 juni 2018 om 08:46
      Permalink

      Dankje! Ja, inderdaad Joitske, we hebben nu ervaren dat een algemene tool prima kan werken. Sluit niet uit dat er wel een tool kan zijn of komen die voordelen beidt, maar wij zijn hem nog niet tegengekomen.

Reacties zijn gesloten.