De term knowmad kom je meer en meer tegen. Het is een term die is geïntroduceerd door John Moravec in zijn boek The Knowmad Society (https://educationfutures.com/knowmad/). Een knowmad is volgens hem: “A knowmad is what I term a nomadic knowledge and innovation worker – that is, a creative, imaginative, and innovative person who can work with almost anybody, anytime, and anywhere. Knowmads are valued for the personal knowledge that they possess, and this knowledge gives them a competitive advantage in social and work contexts”.

Volgens John Moravec werkt in 2020 45% van de werkenden als knowmad en wordt dat percentage alleen nog maar groter. Als dat zo is, betekent dit dat onze huidige jongeren terechtkomen in een grotendeels knowmadische werkwereld. In dit blog enkele overdenkingen of en hoe het onderwijs hierop kan voorbereiden. Voor een groot deel afkomstig uit discussies die ik voerde in de MOOC ‘Help, er zit een knowmad in mijn organisatie’ van Ennuonline die ik volgde in januari.

Wat is een knowmad?

Hierboven heb ik al kort beschreven wat een knowmad is volgens John Moravec. In mijn eigen woorden zou ik zeggen: een knowmad is een kenniswerker met een professioneel (online) netwerk om te leren die actief op zoek gaat naar nieuwe ideeën en kennis binnen en buiten zijn vakgebied, hier kritisch naar kijkt en dit effectief weet in te zetten in projecten waaraan hij samen met anderen werkt. Zo zorgt de knowmad ervoor dat hij of zij op de hoogte is van actuele ontwikkelingen en weet hij/zij kennis en expertise te vinden die hij nodig heeft om zijn werk snel, kundig en effectief uit te voeren. Gebruik van technologie zoals sociale media (bv LinkedIn, twitter of Pinterest) en tools om samen te werken en leren (bv webinars, Skype) is hierbij onmisbaar, omdat het ervoor zorgt dat je bereik veel groter wordt en je snel toegang krijgt tot actuele discussies en trends.

Iedereen knowmad?

In de MOOC ‘Help, er zit een knowmad in mijn organisatie’ discussieerde ik met een aantal mede-MOOC’ers over de vraag of iedereen in de toekomst als knowmad zal gaan werken. De discussie ging over verschillende beroepen en de noodzaak of mogelijkheid daarbij om knowmadisch te werken. Is het nodig dat een vakman of –vrouw zoals kapster/bouwvakker/elektricien knowmadisch werkt? Of is dit alleen interessant voor meer cognitief gerichte beroepen als de leraar/accountant/manager? Uit deze discussie concludeer ik dat knowmadisch werken tot op zekere hoogte voor iedere beroepsgroep interessant kan zijn als je voorop wilt blijven lopen en jezelf wilt blijven uitdagen; dit is in mijn optiek relevant voor iedereen aangezien het in deze tijd belangrijk is jezelf te laten zien als professional en om je werk interessant en actueel te houden.
De kapster bijvoorbeeld, heeft er voordeel van als zij knowmadisch werkt in de zin van het inzetten van een online netwerk om up-to-date te blijven op het vakgebied of inzetten van netwerk om werkproblemen op te lossen, hierop te reflecteren en dit te vertalen naar het eigen werk. Als zij via social media (denk aan Instagram en Pinterest bijvoorbeeld) actief belangrijke trendsetters of kappers volgt, is zij voortdurend op de hoogte van wat er speelt. Dit kan zij weer delen met andere collega’s in haar omgeving en online en zo verder discussiëren over de toekomst van het vak. De vertaling naar haar dagelijkse praktijk is de volgende stap: advies over nieuwe technieken of producten aan haar werkgever, advies aan de klant over nieuw kapsel, etc. Aan de andere kant kan ze ook actief vragen stellen aan haar netwerk over issues waar ze tegenaan loopt in de praktijk, zodat haar collega’s kunnen meedenken over een oplossing. Zo blijft het werk voor de kapster interessant en uitdagend én ontwikkelt zij zich bovendien voortdurend.
Kortom: ik denk inderdaad dat knowmadisch werken voor iedereen, ongeacht type werk dat je uitvoert, belangrijk is.

Vaardigheden van knowmads

Als knowmadisch werken dan voor iedereen (tot op zekere hoogte) interessant is, wat heb je dan nodig om dit goed te kunnen? John Moravec heeft daartoe enkele vaardigheden op een rij gezet. De volgende opsomming is vrij vertaald naar: https://educationfutures.com/knowmad/what/

Knowmads:

  1. zijn van alle leeftijden;
  2. bouwen hun kennis op door actief informatie te zoeken en te reflecteren op onbewuste kennis/ervaring;
  3. kunnen hun ideeën en ervaring toepasbaar maken voor diverse sociale en organisatorische contexten;
  4. zijn zeer gemotiveerd om samen te werken en zijn daardoor natuurlijke netwerkers;
  5. gebruiken nieuwe technologie om problemen op te lossen en zijn zo niet gebonden aan de plek waar ze werken/leven;
  6. staan open om te delen wat ze weten en moedigt anderen hiertoe ook aan;
  7. kunnen net zo snel afleren als aanleren en staan zo open voor nieuwe ideeën en innovaties;
  8. functioneren goed in niet-hiërarchische netwerken en organisaties;
  9. oefenen in continu leren,
  10. zijn niet bang om fouten te maken.

 

Hoe komen deze vaardigheden terug in het onderwijs van nu en de toekomst?

De genoemde tien vaardigheden van knowmads komen me deels bekend voor. In de discussie over het onderwijs van de toekomst komen ook vaardigheden van de toekomst terug.

Ik denk ten eerste aan Onderwijs 2032 (zie http://onsonderwijs2032.nl en https://www.youtube.com/watch?v=NN_cZ5qjdyc). Daarin wordt gesproken over vijf vakoverstijgende vaardigheden:

  1. samenwerken
  2. leervaardigheden
  3. creëren
  4. kritisch denken
  5. probleemoplossend vermogen

Zijn deze vijf vaardigheden voldoende om ook als knowmad te kunnen functioneren in de toekomst? Zo op het eerste gezicht komen veel vaardigheden overeen (zoals het samenwerken en kritisch denken) en is uiteraard het kopje ‘leervaardigheden’ relevant. Als je echter doorleest op ‘leervaardigheden’ ontbreekt een belangrijk aspect, namelijk het leren door middel van inzet van online tools en het netwerk; het blijft beperkt tot leren reflecteren, het kennen van je eigen leerstijl en aanleren van diverse leerstrategieën. Jammer dat het stukje online leren hier niet specifiek genoemd wordt, terwijl Onderwijs20132 wél het belang van technologisering en globalisering benoemt. Ook mis ik hier aandacht voor open staan om te delen, openstaan voor andere/nieuwe ideeën en niet bang zijn om fouten te maken. Dit model lijkt me op het eerste gezicht dus nog onvoldoende om voor te bereiden op knowmadisch werken.
Laten we ook even verder kijken naar een andere belangrijke tool in het onderwijs voor het aanleren van vaardigheden voor de toekomst, namelijk de 21st century skills. Onder andere opgesteld door Kennisnet en SLO (https://www.kennisnet.nl/artikel/alles-wat-je-moet-weten-over-21e-eeuwse-vaardigheden/ ).

Zijn deze vaardigheden wellicht voldoende om als knowmad te leren functioneren in de toekomst? Ook hier zie ik veel overlap tussen de vaardigheden voor de knowmad genoemd door John Moravec en de 21st century skills. Het kritisch en creatief denken is belangrijk evenals het samenwerken en communiceren. Mooi is dat in deze lijst ook veel aandacht is voor ICT en mediawijsheid. Als ik echter doorlees op de inhoud, lijkt ook hier de link naar (voortdurend) leren met behulp van online media, delen van kennis, openstaan voor andere/nieuwe ideeën en niet bang zijn om fouten te maken te ontbreken. Ook dit model bevat dus niet volledig de aspecten van knowmadisch werken, zo lijkt het.

Conclusie

Het lijkt erop dat knowmadisch werken belangrijk is voor veel, zo niet alle, beroepen van de toekomst. Het onderwijs heeft zeker aandacht voor nieuwe benodigde vaardigheden voor de (nabije of verre) toekomst, maar in mijn optiek nog te weinig specifiek gericht op het knowmadische werken. Lijkt me dus goed om specifiek aandacht te hebben voor de vaardigheden van de knowmad in het onderwijs, naast andere belangrijke discussies over onderwijsinhoud gevoerd via onder andere Onderwijs 2032 en de 21st century skills. Wellicht kunnen de 21st centrury skills worden aangevuld met vaardigheden voor de knowmad?!?

Ik ben benieuwd naar visies van anderen over dit onderwerp. Ik discussieer hier als knowmad graag op door! 🙂

Alle jongeren in onderwijs voorbereiden op werken als knowmad?!? En zo ja hoe?!?

3 gedachten over “Alle jongeren in onderwijs voorbereiden op werken als knowmad?!? En zo ja hoe?!?

  • 27 maart 2017 om 19:30
    Permalink

    Ha Annet,
    Heldere weergave van jouw visie op de knowmad. Ben het helemaal met je eens dat knowmadisch werken voor iedereen van toegevoegde waarde kan zijn. Graag deel ik wat ik zie. Ik zie dat bepaalde jongeren er al op voorbereid zijn zonder dat het werken als een knowmad wordt genoemd. Wat ik mijn kinderen, 4e en 5e middelbare scholieren, zie doen is in mijn ogen knowmadisch werken. Drie voorbeelden:
    – op YouTube filmpjes kijken met extra uitleg, van wiskunde tot Duitse grammatica. Geen leraar die ze daarnaar verwijst, gewoon gevonden dankzij tips van anderen
    – extra oefenmateriaal voor vakken, samenvattingen en tips over literatuur, informatie voor opdrachten over maatschappelijke onderwerpen, geschiedenis etc. Allemaal via internet en/of besloten facebookgroepen met medeleerlingen uit zelfde leerjaar van school
    – één van onze kinderen is fanatiek deelnemer aan Model United Nations op diverse universiteiten. Alle communicatie verloopt via besloten facebookgroep, vooraf worden standpunten uitgewisseld maar ook slaapplaatsen geregeld. Hier zijn geen docenten bij betrokken, is allemaal door en voor studenten die elkaar vooraf niet kennen.

    Wat ik dus zie is dat de jongeren verder zijn dan we misschien denken. Hoe kan het onderwijs dit stimuleren? Door open opdrachten te geven waar leerlingen in teamverband aan moeten werken. Want zodra ze zelf moeten gaan nadenken zoeken de jongere knowmads elkaar en het internet op. ‘Waarom alleen doen als anderen je kunnen helpen’ lijkt hun slogan. Waar kan het onderwijs verbeteren? Door de leerling bewust te maken welke vaardigheden ze hebben benut. Reflecteren? Kan, liever nog waarderend evalueren. Dan slaan we 2 vliegen in 1 klap, want waarderend communiceren is een vaardigheid die zowel bij jongeren als docenten wel wat extra aandacht mag krijgen :-).

  • 29 maart 2017 om 16:47
    Permalink

    Ha Annet, ik vind jouw definitie heel mooi omschreven. Wat er voor mij ook nog uitspringt is werk als betekenisvol werk voor jezelf – dus een link naar je eigen vormende ervaringen. Wat goed dat je kritisch naar leervaardigheden kijkt, want mediawijsheid zit er vast wel in, maar dat is vaak ingestoken als let op privacy en niet op media-leer-wijsheid. Wat betreft betekenisvol werk zou je ook zelfkennis kunnen toevoegen maar daar twijfel ik zelf over voor het onderwijs. Ik zie zoveel jongeren die twijfelen wat ze willen. Is best lastig op die leeftijd denk ik. Soms komt dat ook pas later.

  • 21 december 2017 om 12:42
    Permalink

    Ha Annet wat een goede blog -zo zie je dat dezelfde termen soms gebruikt worden maar als je dieper kijkt zijn er toch belangrijke verschillen. Ik lees het nu pas door je nieuwsbrief – zal een Google alert op knowmad instellen! en je blog toevoegen aan feedly

Reacties zijn gesloten.